روزنامه جهان صنعت
1396/10/27
بیم و امیدهای بازار جهانی نفت؛
الهام بیگی- با کاهش ذخایر جهانی نفت و همچنین تقاضای بالا، قیمت نفت به مرز 70 دلار برای هر بشکه رسیده است که بالاترین قیمت از دسامبر ۲۰۱۴ تاکنون است و در پی رشد قیمت طلای سیاه، احتمالات برای توجیه‌پذیر بودن تولید نفت شیل قوت گرفته است.در واقع تمدید توافق کاهش تولید توسط کارتل‌های تولید‌کننده نفت موجب شد تولیدکنندگان شیل برنده نبرد قیمت باشند، چون تکنولوژی‌های حفاری خود را بهبود دادند. حالا نفت به بیش از 65 دلار در هر بشکه رسیده و این قیمت خوبی برای تولیدکنندگان شیل است تا بتوانند حفاری‌های خود را توسعه دهند.
در نبرد با اوپک، تولیدکنندگان شیل، با بهبود بهره‌وری، طراحی بهتر چاه‌ها و عملیات شکست بیشتر نفت بیشتری تولید کردند و در لابی خود برای لغو ممنوعیت صادرات نفت پیروز شدند. در اواخر سال ۲۰۱۵ کنگره ایالات متحده ممنوعیت صادرات نفت را که از سال ۱۹۷۳ و در مقابله با ترفندهای اوپک به کار گرفته بود لغو کرد.
حالا ایالات متحده روزانه 7/1 میلیون بشکه نفت‌خام صادر می‌کند و امسال ظرفیت صادرات گاز خود را به 8/3 میلیون فوت مکعب در روز خواهد رساند. تولید نفت در مناطق دورافتاده‌ای چون غرب تگزاس و داکوتای شمالی باعث شد ساخت خطوط لوله انتقال نفت در ایالات متحده سرعت گیرد. شرکت‌هایی چون کیندر مورگان و اینترپرایس پروداکت ۲۶ هزار مایل خط لوله نفت‌خام در عرض پنج سال بین ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۶ به ین کشور اضافه کردند.
حالا شیل می‌تواند عرضه نفت خود را تقویت کند.
نفت شیل توانسته تولید نفت ایالات متحده را به بیش از ۱۰ میلیون بشکه در روز برساند؛ رکوردی که از سال ۱۹۷۰ بی‌سابقه بوده است هرچند انتظار می‌رود این رکود چندان دوامی هم نداشته باشد. پیش‌بینی‌های دولت ایالات متحده می‌گوید تولید این کشور در سال ۲۰۱۹ از مرز ۱۱ میلیون بشکه در روز خواهد گذشت و به سطحی خواهد رسید که فقط روسیه به آن رسیده است.
به گزارش رویترز، این افزایش تولید نفت اثرات اقتصادی و سیاسی بسیاری به همراه خواهد داشت و واردات نفت این کشور را در یک دهه به کمتر از ۵۰ درصد خواهد رساند و مشاغل زیادی برای این کشور ایجاد خواهد کرد و هزینه‌های مصرف‌کنندگان داخلی را تا ۳۷ درصد نسبت به سال ۲۰۰۸ کاهش خواهد داد. به نظر می‌رسد نگرانی‌ها از کمبود جدی انرژی که در دهه 1970 سراسر آمریکا را فرا گرفته بود، اکنون جای خود را به سیاست دولت ترامپ تحت عنوان «تسلط بر بازار جهانی انرژی» داده است.
کارشناسان مهم‌ترین دلیل افزایش قیمت را رشد تقاضا می‌دانند. در همین راستا اداره اطلاعات انرژی آمریکا برآورد خود را از رشد تقاضای نفت در سال‌جاری میلادی ۱۰۰ هزار بشکه نسبت به برآورد پیشین افزایش داده است.
در گزارش ماهانه این نهاد همچنین اعلام شده است: تقاضای روزانه نفت جهان در سال ۲۰۱۹ میلادی به ۱۰۱ میلیون و ۷۶۰ هزار بشکه می‌رسد که یک میلیون و ۶۵۰ هزار بشکه بیشتر از تقاضای روزانه نفت در سال ۲۰۱۸ میلادی خواهد بود. این افزایش تقاضا به معنی تولید بیشتر نفت است آن هم تولیدی که در صورت رشد قیمت، می‌تواند رقیب خود یعنی نفت شنی (شیل‌اویل) را به میدان بخواند و این همان چیزی است که برخی از تولیدکنندگان نفت متعارف را نگران می‌کند. قیمت نفت برنت دیروز نسبت به قیمت بسته‌شده قبلی خود ۵۴ سنت افت کرد و به 72/69 دلار برای هر بشکه رسید.
قیمت نفت‌خام متوسط تگزاس غرب آمریکا، دابلیو تی‌ای، با ۱۲ سنت یا 19/0 درصد کاهش به بشکه‌ای 18/64 دلار رسید. دابلیوتی‌ای در اوایل معاملات روز گذشته به رکورد 89/64 دلار رسید که بالاترین قیمت آن از دسامبر ۲۰۱۴ تاکنون است.
اولیور جاکوب از شرکت مشاور پتروماتریکس می‌گوید: بازار به نقطه مقاومت تکنیکی خود رسیده است. نیازمند این هستیم که با افزایش قیمت واقعی بالاتر از ۷۰ دلار تایید و تثبیت شویم. او گفت: در مورد دبلیوتیای در این لحظه گمانه‌زنی‌های زیادی میشود. نیروی اصلی تغییردهنده قیمت‌ها از سوی بازار آمریکا خواهد بود و ما باید منتظر باشیم و ببینیم بعد از پایان تعطیلات جهت‌گیری بازار چگونه خواهد بود. به علت تعطیلی رسمی در آمریکا دیروز تجارت در مقادیر محدودی انجام شد. گلدمن ساکس، بانک بزرگ آمریکا در یادداشتی نوشت: این رشد قیمت‌ها به علت پایه‌های تجاری قدرتمند شامل رشد قوی تقاضا و التزام بالای اوپک به توافق کاهش تولیدات خود است.
در این یادداشت آمده است: احتمال اینکه در ماه‌های آینده قیمت‌های پیش‌بینی‌شده ۶۲ دلار برای برنت و 5/57 دلار برای دبلیوتیای را بالا ببریم بسیار زیاد است.
سایر بانک‌های آمریکا شامل مورگان‌استنلی و مریل‌لینچ هم پیش از این پیش‌بینی قیمت خود را افزایش داده‌اند. از سویی دیگر سه بانک غربی سیتی‌گروپ، سیسیت‌جنرال و جی‌پی‌مورگان چیس پیش‌بینی کرده‌اند که ائتلاف تولیدکنندگان نفت احتمالا از اواسط سال‌جاری میلادی یعنی قبل از موعد تعیین‌شده، تصمیم به کاهش مداخله خود در بازار نفت خواهند گرفت. تولیدکنندگان در حال نزدیک شدن به هدف خود یعنی برطرف ساختن مازاد ذخایر جهانی هستند و رشد قیمت‌ها نیز ریسک تشویق تولیدکنندگان رقیب به تولید بیشتر را در پی دارد.
بازگشت شیل‌اویل‌ها
در همین حال فاتح بیرول، رییس آژانس بین‌المللی انرژی با لحنی هشدارگونه اعلام می‌کند قیمت ۶۵ تا ۷۰ دلاری نفت اکنون برای تولیدکنندگان خوب است، اما این خطر وجود دارد که این قیمت موجب تشویق به عرضه مازاد از سوی تولیدکنندگان نفت شیل در آمریکا شود. از سویی دیگر با توجه به تاثیر منفی بحران اقتصادی ونزوئلا بر تولید نفت این کشور، ممکن است عرضه نفت از سوی این عضو اوپک در سال ۲۰۱۸ میلادی باز هم کاهش یابد.
رشد قیمت کوتاه‌مدت است
در ادامه این گمانه‌زنی‌ها، الکساندر نواک، وزیر انرژی روسیه، اعلام کرد: وزرای چند کشور امضاکننده توافق جهانی کاهش تولید نفت هفته آینده درباره احتمال خروج آرام از این توافق مذاکره می‌کنند ضمن اینکه رشد کنونی قیمت نفت کوتاه‌مدت است و در نشست آینده کمیته وزارتی نظارت بر توافق جهانی کاهش تولید نفت که قرار است ۲۱ ژانویه (یکم بهمن‌ماه) در عمان برگزار شود، درباره این وضع با نمایندگان دیگر کشورهای عضو این توافق مذاکره می‌کند.
وی همچنین درباره مسایل مربوط به خروج احتمالی از توافق جهانی کاهش تولید نفت افزود: گمان نمی‌کنم شخصی مانع گفت‌وگوی ما درباره این مسایل شود.
به موازات این اظهارنظر از سوی بزرگ‌ترین غیراوپکی، سهیل المزروعی، وزیر انرژی امارات گفت: لازم نیست سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) در واکنش به جهش قیمت نفت، برای تغییر توافق جهانی کاهش تولید نفت شتاب کند. به گفته وی، تقاضای بالای جهانی و کاهش سطح بالای ذخیره‌سازی‌های نفت در پی توافق جهانی کاهش تولید نفت، از دلایل رشد قیمت نفت در سال‌جاری میلادی و عبور قیمت شاخص برنت از مرز ۷۰ دلار برای هر بشکه بوده است و تنش‌های سیاسی تنها دلیل این افزایش قیمت نیستند.
جنگ با اوپک
سعید ساویز* - شاید در ابتدای کشف منابع نفت و گاز شیل حتی بدبین‌ترین تحلیلگران بازار نفت اوپک نیز پیش‌بینی نمی‌کردند که به زودی سایه شیل بر سر نفت اوپک سنگینی کند.
در مقایسه با فرآیند و چرخه تولید نفت عادی Conventiona- oi- بهره‌برداری از نفت شیل از چنان فرآیند و پیچیدگی‌های فنی برخوردار است که بعید می‌رسید هزینه تولید آن به زودی به زیر 100 دلار برسد. در واقع نوع نگاه به این نوع منابع سوخت‌های فسیلی به عنوان یک منبع جایگزین برای زمانی که نفت آسان و عادی به پایان برسد بوده است.
اما استفاده از تکنولوژی و دانش روز در کنار صرف هزینه‌های معقول برای تحقیقات هزینه تولید نفت شیل را در ابتدا به 75 دلار برای هر بشکه رساند و درست زمانی که قیمت هر بشکه نفت‌خام از 100 دلار گذشت و در واقع در روزهایی که دولت‌های تولید‌کننده نفت در خاورمیانه مست از پول بادآورده نفت مشغول بزرگ کردن چرخه اقتصاد با تزریق پول بی‌حساب و کتاب و افزایش وابستگی اقتصاد کشورهایشان به بخش دولتی و پول نفت بودند با اهمیت دادن به مطالعات زمین‌شناسی خصوصا در حوزه مکانیک سنگ و مطالعات بنیادی خواص زمین‌شناسی و لرزه‌نگاری هزینه تولید هر بشکه را از 75 به زیر 50 دلار برساند. در کشورهایی که بودجه و همچنین گردش چرخ‌های اقتصاد به در آمدهای نفتی وابسته است در زمان افزایش قیمت نفت تمام آزمایشات و تعمیرات دوره‌ای متوقف شده و تنها بر تولید و افزایش تولید تمرکز میشود، حال آنکه این باعث فرسودگی هر چه بیشتر مخازن و تاسیسات نفتی میشود اما درآن سو شرکت‌های مستقل غیردولتی تولید‌کننده نفت شیل Independenoi- producers در زمان افزایش قیمت نفت با دوراندیشی بخشی از درآمد را صرف تحقیقات و گاه بهینه کردن چرخه و فرآیند تولید می‌کنند که این خود عاملی در پایین آمدن هزینه تمام‌شده برای هر بشکه نفت‌خام است. تمامی فعل و انفعالات برشمرده‌شده در نهایت باعث شد امروز سایه نفت شیل به شدت بر سر بازار نفت سنگینی کند و عاملی در راستای مازاد عرضه و کاهش قیمت‌ها در بازار باشد. اما همچنان اتحاد OPEC برای تولیدکنندگان نفت یک مزیت است و مادامی که اعضای اوپک از اتحاد و همبستگی بیشتری در اتخاذ تصمیمات و متعهد ماندن به آن برخوردار باشند، خواهند توانست نبض بازار را به دست گرفته و قیمت آن را کنترل کنند. شدیداً به کشورهای تولید‌کننده نفت توصیه میشود در زمان افزایش قیمت به جای توسل به اقدامات پوپولیستی، بزرگ کردن اندازه بخش دولتی، تزریق بی‌حساب و کتاب پول به بدنه اقتصاد داخلی و صرف هزینه‌های هنگفت برای بودجه‌های نظامی درآمدهای به دست آمده را صرف بهبود زیرساخت‌های صنعت خصوصا صنعت نفت کرده و از ورود حجم عظیمی از نقدینگی به اقتصاد جلوگیری کنند چراکه با افزایش قیمت خیلی زود تولید نفت شیل نیز افزایش می‌یابد و این عاملی در راستای اشباع بازار و کاهش مجدد قیمت خواهد بود و آنگاه اگر برای شوک وارده به اقتصاد بر اثر کاهش قیمت نفت آماده نباشند دچار معضلات جدی خواهند شد، آنچنان که امروز در ونزوئلا اتفاق می‌افتد.
* کارشناس حوزه انرژی
سایر اخبار این روزنامه
رهبر انقلاب در دیدار شرکت‌کنندگان کنفرانس اتحادیه بین‌المجالس:
وزیر راه‌و‌شهرسازی مطرح کرد؛
قدرت خرید مردم کاهش یافته است؛
رکوردشکنی جدید شاخص بورس در زمستان
رشد اقتصادی 5/4 درصد
وزیر ارشاد در جمع خبرنگاران:
رییس سازمان نهضت سوادآموزی کشور اعلام کرد؛
ربیعی مثل ابر ربیع می‌بارد!
در دفاع از آقای بابایی!
پای درد دل کسبه پلاسکو یک سال پس از آتش‌سوزی؛
جان ملوان ها برای چینی ها مهم بوده است
باز شدن سایت ثبت سفارش خودرو هم از افزایش قیمت‌ها جلوگیری نکرد؛
بیم و امیدهای بازار جهانی نفت؛
از رشد 5 درصدی گردشگری جهان در 2018 تا ادعای مونسان؛
ظرفیت پایین دولت‌ها در ایران
رهبر انقلاب در دیدار شرکت‌کنندگان کنفرانس اتحادیه بین‌المجالس:
100 مسوول کشور دوتابعیتی و دارای گرین‌کارت هستند
نجات ۱۳ فرزند از اسارت والدین در حومه لس‌آنجلس
معتادان هم حق اعتراض دارند!
معتادان هم حق اعتراض دارند!
معتادان هم حق اعتراض دارند!
